فوم پاششی
Spray foam
فوم پلی یورتان پاششی نوعی از فوم‌های پلیمری سخت است که به عنوان عایق حرارتی در صنایع ساختمان، سوله‌ها و انبارها مورد استفاده قرار می‌گیرد. پلی ال های فرموله شده شرکت بسپار توسعه دوام شیمی مورد استفاده در فوم پلی یورتان پاششی، ترکیبی از پلی اتر و پلی استر و سایر افزودنی‌ها است که در انواع سیستم‌های ضد شعله B1، B2 و B3 (نرمال) توسط این مجموعه تولید و تامین می‌شود. این مجموعه قابلیت تولید انواع گریدهای پلی ال بر اساس دانسیته و ویژگی ضد شعله مختلف را بر اساس نیاز تعریف شده توسط مشتری دارد. در ادامه به بررسی پارامترهای فنی موثر در تعیین خواص پلی ال مورد استفاده در فوم پلی یورتان پاششی می‌پردازیم.
تنوع گریدها
| Specification | Unit | BATOPOL | |||
|---|---|---|---|---|---|
| SPF30B1 | SPF30B2 | SPF30-ES | |||
| Polyol Properties | Type | Flame retardant B1-rated | Flame retardant B2-rated | Flame retardant B2-rated | |
| Brookfield Viscosity | cps | 600±100 | 600±100 | 700±100 | |
| Cream time | sec | 3-5 | 3-5 | 3-5 | |
| Gel time | sec | 8-10 | 8-10 | 8-10 | |
| Tack Free Time | sec | 10-12 | 10-12 | 10-12 | |
| Free Rise Density | kg/m³ | 28-30 | 25-26 | 28-30 | |
| Foam Properties | Core Density in Foam | kg/m³ | 36-38 | 36-38 | 36-38 |
| Closed Cell Content | % | >90 | >90 | >90 | |
| Compressive Strength | kPa | >180 | >180 | >180 | |
| Dimensional Stability (-20 °C) | % | ≤2 | ≤2 | ≤2 | |
| Thermal conductivity (k-factor) | W/mK | 0.024 | 0.024 | 0.023 | |
| Fire Properties | B1 | B2 | B2 | ||
کاربردها:
فوم پاششی چیست و چرا باید از آن استفاده کنیم؟
در دنیای امروز، عایق‌کاری نقش بسیار مهمی در افزایش بهره‌وری انرژی، کاهش هزینه‌های سرمایشی و گرمایشی و همچنین ارتقای کیفیت زندگی ایفا می‌کند. یکی از پیشرفته‌ترین و کارآمدترین روش‌های عایق‌کاری، استفاده از فوم پاششی است. این نوع فوم که به‌صورت مایع روی سطوح مختلف پاشیده می‌شود، به سرعت منبسط شده و ساختاری محکم، پیوسته و بدون درز ایجاد می‌کند که از نفوذ هوا، رطوبت و آلودگی صوتی جلوگیری می‌نماید.
فوم پاششی معمولاً از ترکیب دو ماده شیمیایی (پلی‌ال و ایزوسیانات) ساخته می‌شود که هنگام ترکیب شدن، واکنشی گرمازا را آغاز می‌کنند و باعث ایجاد فومی با چسبندگی بالا و خواص عایق فوق‌العاده می‌شوند. در این میان، پلی یورتان پاششی یکی از پرکاربردترین و پرفروش‌ترین انواع فوم پاششی به حساب می‌آید که به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی خاص خود، در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی، صنعتی و سردخانه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.
چرا پلی یورتان پاششی محبوب است؟
پلی یورتان پاششی (Spray Polyurethane Foam یا به اختصار SPF) به دلیل ساختار سلول بسته خود، یکی از بهترین انتخاب‌ها برای عایق‌کاری حرارتی و رطوبتی محسوب می‌شود. این فوم پس از پاشش، سطحی یکپارچه، بدون درز و بسیار مقاوم ایجاد می‌کند که می‌تواند در برابر عوامل محیطی مانند باران، باد، گرد و غبار و حتی تغییرات شدید دما مقاومت کند.
یکی از مهم‌ترین مزایای پلی یورتان پاششی، چسبندگی بسیار بالای آن به سطوح مختلف مانند بتن، فلز، چوب و گچ است. به همین دلیل، از این ماده در بخش‌های مختلف یک سازه، از جمله سقف، دیوار، کف، زیرزمین، پشت‌بام، و حتی لوله‌ها و مخازن استفاده می‌شود.
انواع فوم پاششی بر اساس ساختار
عایق‌های پاششی پلی یورتان از جمله کارآمدترین و مدرن‌ترین روش‌های عایق‌کاری در صنعت ساختمان، سردخانه‌ها، سوله‌ها و دیگر پروژه‌های عمرانی هستند. این نوع عایق‌ها با ساختار فومی خود، توانایی بسیار بالایی در جلوگیری از انتقال حرارت، صدا و رطوبت دارند. در انتخاب نوع عایق پاششی باید هدف نهایی (عایق حرارتی یا صوتی)، شرایط پروژه و بودجه مورد نظر در نظر گرفته شود تا بهترین نتیجه حاصل گردد.
تفاوت اصلی این دو نوع عایق، در نوع عملکرد، ساختار فیزیکی و قیمت مواد اولیه آنها بوده و معمولاً عایق صوتی به دلیل پیچیدگی بیشتر در فرمولاسیون و قیمت بالاتر مواد اولیه، گران‌تر از عایق حرارتی است. با این حال، در برخی پروژه‌ها به‌دلیل پایین‌تر بودن قیمت، از فوم حرارتی برای مصارف صوتی استفاده می‌شود؛ که البته کارایی صددرصدی نخواهد داشت.
عایق پاششی پلی یورتان به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:
1. عایق پاششی پلی یورتان حرارتی (سلول بسته)
عایق حرارتی پلی یورتان دارای ساختار سلول بسته میباشد؛ یعنی بیشتر فضای داخلی این فوم از گاز یا هوا عایق پر شده و امکان انتقال حرارت را به حداقل می‌رساند. این نوع عایق معمولاً با چگالی حدود ۴۰ کیلوگرم بر مترمکعب و ضخامت بین ۰.۵ تا ۲.۵ سانتی‌متر اجرا می‌شود. ویژگی مهم آن، مقاومت بالا در برابر رطوبت و فشار بوده که باعث شده برای استفاده در دیوارهای خارجی، سقف‌ها، پشت‌بام‌ها و محیط‌های صنعتی بسیار مناسب باشد.
2. عایق پاششی پلی یورتان صوتی (سلول باز)
در مقابل، عایق صوتی پلی یورتان از نوع سلول باز است. در این نوع فوم، به دلیل ساختار سلولی متفاوت هوا به‌راحتی در آن جریان پیدا می‌کند و این خاصیت موجب جذب مؤثر صدا و کاهش نویزهای محیطی می‌شود. فوم صوتی که با نام فونو اسپری نیز شناخته می‌شود، دارای چگالی بین ۱۵ تا ۲۰ و ضخامت حداقل ۵ سانتی‌متر بوده و اغلب برای فضاهای داخلی مانند اتاق‌های اداری، استودیوها، سالن‌های کنفرانس و واحدهای آپارتمانی کاربرد دارد.
دستگاه پاشش فوم پلی یورتان
برای اجرای اصولی و استاندارد عایق فوم پلی یورتان، استفاده از دستگاه پاشش مخصوص امری ضروری است. این دستگاه یکی از تجهیزات حیاتی در پروژه‌های عایق‌کاری ساختمانی، صنعتی و سردخانه‌ای به شمار می‌رود که با استفاده از آن، مواد شیمیایی به‌صورت اسپری روی سطوح موردنظر پاشیده می‌شوند.
فوم پاششی پلی یورتان که از ترکیب دو ماده شیمیایی اصلی، یعنی ایزوسیانات و پلی‌یول تشکیل شده در تفنگ مخصوص دستگاه با یکدیگر ترکیب شده و به شکل فوم منسجم در محل اجرا می‌گردند. این دو ماده تا پیش از ترکیب در مخازن جداگانه نگهداری می‌شوند و تنها در لحظه خروج از تفنگ پاشش، با هم مخلوط می‌گردند. این فرآیند باعث می‌شود که فوم نهایی به شکل یکپارچه، بدون درز و با چسبندگی بالا به سطح بچسبد.
دستگاه پاشش فوم پلی یورتان دارای بخش‌های مختلفی شامل مخازن مواد، پمپ‌های انتقال، سیستم گرمایش و تفنگ اسپری است. مواد اولیه ابتدا توسط پمپ‌ها به داخل دستگاه منتقل شده، گرم می‌شوند و سپس با نسبت مشخص (معمولاً ۱:۱) به تفنگ پاششی ارسال می‌گردند. ترکیب نهایی با فشار بالا به سطح موردنظر پاشیده شده و در مدت کوتاهی سخت می‌شود. باید توجه داشت که پیش از پاشش، سطح کار کاملاً تمیز و عاری از گردوغبار باشد تا فوم به‌درستی به سطح بچسبد.
دستگاه پاشش فوم پلی یورتان، مهم‌ترین ابزار اجرای این نوع عایق‌کاری بوده و انتخاب مدل مناسب با توجه به نوع پروژه، حجم کار و شرایط محیطی، نقش مهمی در کیفیت نهایی و صرفه‌جویی اقتصادی خواهد داشت. همچنین بهره‌گیری از اپراتورهای حرفه‌ای در کار با این دستگاه توصیه می‌شود تا بهترین نتیجه حاصل شود.
کاربردهای گسترده فوم پاششی در صنایع مختلف
استفاده از فوم پاششی فقط محدود به صنعت ساختمان نیست. این تکنولوژی در بسیاری از حوزه‌های دیگر نیز کاربرد دارد:
- عایق‌کاری پشت‌بام‌ها و سقف‌های شیروانی برای جلوگیری از اتلاف حرارت
- دیوارهای خارجی و داخلی جهت کنترل دما و صدا
- کف سالن‌های تولید یا انبارها برای افزایش مقاومت و کاهش نفوذ رطوبت
- مخازن، لوله‌ها و تانکرهای ذخیره‌سازی در صنایع نفت و گاز
- سردخانه‌ها و یخچال‌های صنعتی برای حفظ دمای ثابت
- سازه‌های موقت مانند کانکس و کمپ‌های کارگری در شرایط آب و هوایی سخت
مزایای استفاده از فوم پاششی
مزایای فوم پاششی بسیار گسترده است و آن را به یک انتخاب ایده‌آل برای عایق‌کاری بدل کرده است. در ادامه مهم‌ترین این مزایا را مرور می‌کنیم:
عایق حرارتی بی‌نظیر
فوم پاششی یکی از بالاترین مقادیر مقاومت حرارتی (R-Value) را در میان تمام عایق‌ها دارد. این موضوع باعث می‌شود مصرف انرژی برای گرمایش و سرمایش ساختمان به شدت کاهش یابد.
عایق صوتی مؤثر
فوم پاششی سلول باز با ساختار خاص خود می‌تواند مقدار زیادی از صداهای محیطی را جذب کرده و محیطی آرام‌تر ایجاد کند.
مقاومت در برابر رطوبت و کپک
پلی یورتان پاششی به دلیل ساختار غیرقابل نفوذ خود، مانع ورود بخار آب و ایجاد کپک یا قارچ در محیط می‌شود. این ویژگی به‌ویژه در مناطق مرطوب بسیار حائز اهمیت است.
ماندگاری بالا
این نوع فوم تا بیش از 30 سال دوام دارد و نیاز به نگهداری یا تعویض ندارد. بر خلاف برخی دیگر از عایق‌ها، فوم پاششی دچار نشست یا پوسیدگی نمی‌شود.
سرعت اجرای بالا
با استفاده از دستگاه‌های مخصوص، فوم در مدت زمان کوتاهی روی سطح اجرا می‌شود و در عرض چند دقیقه خشک می‌گردد. همین امر باعث می‌شود پروژه‌ها با سرعت بیشتری به پایان برسند.
فرآیند اجرای پلی یورتان پاششی چگونه است؟
برای اجرای این نوع فوم، معمولاً از تجهیزات مخصوص پاشش استفاده می‌شود که دو جزء شیمیایی را با فشار بالا ترکیب کرده و به صورت یک‌دست روی سطح پاشش می‌کنند. پس از پاشش، مواد در عرض چند ثانیه منبسط شده و فومی سخت و چسبنده ایجاد می‌شود.
لازم است اجرای فوم توسط تیم متخصص انجام شود، زیرا در صورت عدم رعایت نکات فنی مانند دمای محیط، رطوبت سطح و نسبت اختلاط مواد، کیفیت عایق‌کاری به شدت کاهش پیدا می‌کند.
قیمت فوم پاششی پلی یورتان
می توان گفت این مسئله به عوامل مختلفی بستگی دارد و نمی‌توان رقم ثابتی برای آن اعلام کرد. فوم پاششی پلی یورتان که معمولاً به‌عنوان عایق حرارتی و رطوبتی در ساختمان‌ها، سوله‌ها، سردخانه‌ها و دیگر پروژه‌های صنعتی استفاده می‌شود، هنگام اجرا به‌صورت پاششی و در محل پروژه تولید و تزریق می‌شود.
یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر قیمت، نوع مواد اولیه پلی یورتان است. استفاده از مواد باکیفیت موجب چسبندگی بهتر، عایق‌کاری مؤثرتر و عمر طولانی‌تر فوم می‌شود. از سوی دیگر، پیش‌ساخته نبودن این فوم باعث می‌شود هزینه‌ها بسته به شرایط محیطی، دسترسی به محل اجرا و میزان مصرف متغیر باشد.
متراژ پروژه و شرایط اجرایی نیز نقش زیادی در تعیین قیمت دارند. برای پروژه‌های کوچک، هزینه راه‌اندازی دستگاه و نیروی انسانی ممکن است به‌صرفه نباشد. همچنین اجرای فوم بر روی سقف، دیوار یا کف، با توجه به میزان سختی کار و نوع سطح، قیمت متفاوتی دارد.
ضخامت فوم، دانسیته موردنیاز، هزینه حمل‌ونقل تجهیزات، و حتی تجربه نیروی اجرایی نیز در قیمت نهایی مؤثر هستند. بنابراین پیش از اجرا میتوانید با چند پیمانکار مشورت کرده، قیمت و کیفیت کار آنها را مقایسه و بر اساس نیاز پروژه تصمیم‌گیری کنید.
در نهایت توصیه می‌شود اجرای فوم پاششی پلی یورتان را به مجریان متخصص بسپارید و از کیفیت مواد اولیه اطمینان حاصل نمایید تا نتیجه‌ای بادوام و مؤثر دریافت کنید.
نکات مهم در انتخاب فوم پاششی مناسب
در هنگام انتخاب نوع فوم و اجرای آن باید به نکات زیر توجه کرد:
- موقعیت جغرافیایی پروژه (گرم‌سیر یا سردسیر بودن منطقه)
- نوع سازه و نیاز به مقاومت در برابر رطوبت یا حرارت
- بودجه در دسترس برای پروژه
- شرایط زیست‌محیطی و استانداردهای سلامت
آیا فوم پاششی سازگار با محیط زیست است؟
یکی از دغدغه‌های اصلی بسیاری از افراد، میزان تأثیرگذاری مواد شیمیایی بر محیط زیست است. خوشبختانه، بسیاری از تولیدکنندگان فوم پاششی به سمت استفاده از گازهای کم‌خطرتر برای لایه اُزن حرکت کرده‌اند. همچنین، طول عمر بالای فوم‌ها باعث کاهش نیاز به تعویض مکرر و در نتیجه، مصرف کمتر منابع می‌شود.
جمع‌بندی نهایی
در مجموع، اگر به دنبال روشی سریع، مؤثر و با دوام برای عایق‌کاری هستید، فوم پاششی و به‌ویژه پلی یورتان پاششی انتخابی هوشمندانه است. این فناوری با ایجاد سطحی یکپارچه، سبک، مقاوم و عایق، نه تنها مصرف انرژی ساختمان را به شکل محسوسی کاهش می‌دهد، بلکه هزینه‌های بلندمدت نگهداری و تعمیرات را نیز پایین می‌آورد.
